Ó Ghaoth Dobhair go Ráth Tó - Turas Chiaráin Uí Fhearraigh go Cluiche Ceannais Peile na Mí

Le Jamie Ó Tuama

Tabharfaidh Ráth Tó aghaidh ar Ghaeil Cholmcille i gCluiche Ceannais Peile na Mí i bPáirc Tailteann, Dé Domhnaigh seo chugainn, agus ag tús cadhnaíochta d’fhoireann dheisceart na Mí beidh fear as Gaoth Dobhair, Ciarán Ó Fearraigh. Má tá Rath Tó le Corn Mhic Aogáin a choinneáil sa chlub don dara bliain i ndiaidh a chéile is cinnte go mbeidh Ciarán lárnach in éachtaí a fhoirne.

Rugadh agus tógadh Ciarán i nGaoth Dobhair agus ó bhí sé ina ghasúr óg bhí sé sáite agus báite ina chlub dúchais. Bhí sé an-sásta ann, ach, ar nós go leor daoine óga eile i gceantair tuaithe ar chósta iarthar na hÉireann d’fhág Ciarán a bhaile dúchais le freastal ar an ollscoil agus, ina dhiaidh sin, ar thóir oibre. Is é sin a thóg go contae na Mí é an chéad lá. Tá sé ag múineadh anois i nGaelscoil na Cille i gCill Dhéagláin na Mí.

Mar a mhínigh Ó Fearraigh agus é ag caint faoina óige i nGaoth Dobhair:

‘’Ní raibh mórán le déanamh i nGaoth Dobhair agus mé ag fás aníos taobh amuigh den pheil. Is cuimhin liom an bus a fháil agus bhíodh caoga pingin le híoc leis an tiománaí bus le síob a thabhairt duit síos go Cumann Lúthchleas Gael. Ní raibh sé riamh ar intinn agam imirt le club ar bith eile ach tá a fhios agat an saol mór. Athraíonn rudaí!’’

Chaith Ciarán na blianta fada ag taisteal abhaile ar an deireadh seachtaine le himirt le Gaoth Dobhair agus bhí drogall air aistriú go Ráth Tó in ainneoin gur chaith sé go leor ama ag traenáil leo le linn na seachtaine. Mar sin féin, ar deireadh thiar thall agus de bharr cúinsí teaghlaigh is oibre d’aistrigh sé go club a áit nua chónaithe. Ní cinneadh éasca a bhí ann do Chiarán ag an am.

‘’Cáilíodh mar mhúinteoir bunscoile mé i 2009 agus fuair mé post i gCill Dhéagláin ach bhínn fós ag gabháil abhaile ar an deireadh seachtaine le himirt le Gaoth Dobhair mar ba ghnách liom a dhéanamh ó thosaigh mé ar an Ollscoil i 2004.

Bhí mé dhá bhliain déag ag taisteal abhaile ó Bhaile Átha Cliath go Gaoth Dobhair ach, tá a fhios agat féin, sin iad na leaids ar fhás tú aníos leo sa bhaile. Sin iad na leaids ar imir tú faoi aois leo. Sin iad do dhlúthchairde.

Mar sin féin, bhí an taisteal ag éirí ródheacair agus go háithrid ar na trathnóntaí geimhridh ag gabháil chun an bhaile agus bhí sé i bhfad níos deacra nuair nach raibh muid ag baint a dhath ar bith.

Bhí a fhios agam go raibh foireann iontach ag teacht aníos ó thaobh na mionúr agus na foirne faoi 21 de. Bhí go leor leaids ar phainéal na condae ach ní raibh sé ag tarlú dúinn sular aistrigh mé. B’fhéidir go raibh an iomarca leaids ar phainéal na condae. Chonaic muid le leaids Bhaile Munna i mbliana nuair a bhí deis acu tús áite a thabhairt don chlub an difear a rinne sé dóibh.

Ansin, cheannaigh mé féin agus mo bhean chéile teach i Ráth Tó. Bhí mé ag traenáil le Ráth Tó nuair a bhí mé le Gaoth Dobhair le mé féin a choinneáil aclaí agus bhí leaids Ráth Tó ag iarraidh orm aistriú. Bhí se i gcónaí ar chúl m’intinne.

Chuir bainisteoir Ráth Tó ag an am, Fergal Power, glaoch orm agus dúirt sé go raibh a fhios aige gur cheannaigh mé teach sa cheantar agus d’iarr sé orm aistriú. Bhí mo bhean chéile ag gabháil as a meabhair de bharr go raibh mé ag taisteal suas is anuas go Gaoth Dobhair achan deireadh seachtaine. Bhí mé ag iarraidh fréamhacha a chur síos sa cheantar nua seo. Mar sin, d’aistrigh mé sa deireadh.''

Ba go gairid ina dhiaidh sin, áfach, a thosaigh Gaoth Dobhair ag déanamh dul chun cinn mar fhoireann agus sa bhliain 2018 d’éirigh leo an Chraobh a bhuachan don chéad uair ó 2006 i leith. Chuir siad leis an dul chun cinn sin nuair a bhuaigh siad Craobh Uladh tar éis dóibh an ceann is fearr a fháil ar an Bhoth cúpla mí ina dhiaidh sin. Is cinnte gur ghoill sé ar Chiarán nach raibh sé i measc chairde a óige le linn re órga sin Ghaoth Dobhair agus bhí idir shonas agus bhrón air nuair a rinne siad an beart.

‘’Bhain Gaoth Dobhair cúige Uladh dhá bhliain tar éis dom fágáil. Bhí mé iontach sásta do na leaids. Rinne siad éacht iontach ach sular fhág mise bhí muid ag streacailt fáilt amach as an ghrúpa sa Chraobh achan bhliain. Mar a deir lucht an Bhéarla, bhí se bittersweet!’.''

Ag an am céanna, áfach, bhí Ciarán féin ag déanamh dul chun cinn lena chlub nua, Ráth Ró, agus, dar ndóigh, d’éirigh leo Craobh na Mí a bhuachan don chéad uair riamh sa bhliain 2019. Ciarán a bhí mar chaptaen ar an bhfoireann. Cúiteamh agus faoiseamh mór dó a bhí ann, tar éis dó cailliúint amach ar laethanta órga Ghaoth Dobair, gur éirigh le Ráth Tó Craobh Shinsir na Mí a bhuachan don chéad uair riamh i stair an chlub – agus fear Ghaoth Dobhair ag an stiúir.

‘’Seo mo cheathrú bliain ag imirt le Rath Tó i mbliana. Sa chéad dá bhliain, bualadh sa chluiche ceathrú ceannais muid le pointe amháin. Bhí mí-ádh orainn ach ní raibh muid maith go leor. Bhí rud inteacht nach raibh ag gluaiseacht mar ba cheart.

Ansin, tháinig Davy Byrne isteach anuraidh agus thóg sé go dtí leibhéal eile muid. Bhí muid ag foghlaim i ndiaidh achan seisiún traenála agus i ndiaidh achan chluiche.

Níor imir muid i gcluiche leathcheannais riamh. Mar sin, nuair a bhuaigh muid ar Ghaeil Cholmcille anuraidh bhí mothúcháin dochreidte againn. Ansin, an cluiche ceannais – an chéad cheann riamh ina raibh Ráth Tó. Bhí sé iontach speisialta go háithrid de bharr nach raibh mé mar chuid d’fhoireann Ghaoth Dobhair a bhuaigh Craobh na condae agus Craobh chúige Uladh.

Bhí sé iontach. Ta pobal beag deas i Ráth Tó agus tá CLG mar pháirt lárnach den phobal sin.''

Dar ndóigh, bliain aisteach agus thar a bheith dúshlanach a bhí ann i mbliana de bharr an ghreim atá faighte ag Covid-19 ar an tír agus ar an domhan trí chéile. Níl aon amhras faoi ach gur chruthaigh sé seo go leor dúshlán d’imreoirí peile agus iomána fanacht aclaí agus réiteach chomh maith agus a bhí siad in ann do na cluichí i mbliana. Mhínigh Ciarán céard a bhí ar bun aige féin agus ag a fhoireann.

‘’Bhí sé deacair. Tá muid ag súil go mór le cluiche ceannais ar an deireadh seachtaine, ach, dá ndéarfá liom cúpla mí ó shin go mbeadh cluiche ceannais ann shílfinn go raibh tú ag magadh fúm. Tá an-t-ádh orainn ar bhealach. Is pribhléid é go bhfuil sé ag gabháil ar aghaidh agus tá moladh mór ag gabháil do Chumann Lúthchleas Gael agus do na hoibreacha deonacha uilig atá ábalta a chinntiú go bhfuil sé ag gabháil ar aghaidh.

Bhí an bainisteoir nua, Brian Farrell, an-mhaith le linn na dianghlasála. Chuir sé traenáil chugainn trí WhatsApp agus rinne muid go leor ar Zoom. Tá an t-ádh orm, fosta, leis an áit a bhfuil cónaí orm i Ráth Tó. Tá seanpháirc Rath Tó ag bun an eastáit agus ní bhaineann duine ar bith úsáid aisti. Bhí mé ábalta gabháil amach ag rith agus mo chuid traenála a dhéanamh sa pháirc gan duine ar bith ag cur as dom. Bhí an club féin druidte, dar ndóigh.

Bhí sé deacair, mar sin féin. Nuair a bhíonn tú ag traenáil le leaids eile bíonn tú ábalta tuilleadh brú a chur ort féin. Nuair a bhíonn tú ag rith leat féin ní bhíonn a fhios agat cén leibhéal ag a bhfuil tú. Bhí sé go maith don mheabhairshláinte, mar sin féin, go raibh muid ábalta gabháil amach as an teach fá choinne aclaíochta.''

Beidh Ráth Tó ag gabháil sa tóir ar an dara craobh contae i ndiaidh a chéile Dé Domhnaigh. Tá áit bainte amach ag foireann shinsir iomána an chlub sa chluiche ceannais, freisin. Nuair a d’iarr mé ar Chiarán an gcuirfeadh a leithéid brú breise orthu is é seo an freagra a thug sé ar mo cheist:

‘’Bhál, ta cosc curtha agam féin orm féin amharc ar na meáin shóisialta an tseachtain seo. Ní dhéanfaidh mé iarracht ar bith rud ar bith a léamh fán chluiche mar, tá a fhios agat féin, thiocfadh le daoine rith ar shiúl uathu féin.

Tá go leor daoine a deir go bhfuil Ráth Tó mar rogha na coitiantachta don dá chluiche ceannais ach ní féidir glacadh leis sin. Ní shin an dóigh a n-oibríonn sé. Anuraidh, bhí Druim Samhraidh mar rogha na coitiantachta ach bhuaigh muidne orthu. Bíonn ort aire a thabhairt do do chúinne beag féin agus cosa na leaids thart ort a choinneáil ar an talamh, mar a déarfá. Bíonn ort caitheamh le hachan chluiche ar an dóigh chéanna.

Beidh achan duine sa pharóiste ag iarraidh labhairt leat fán chluiche ach caithfidh tú bheith dírithe ar an chluiche féin.

Tá rud amháin cinnte faoin Domhnach seo chugainn nuair a thabharfaidh Ráth Tó agus Gaeil Cholmcille aghaidh ar a chéile agus is é sin go mbeidh neart tacaíochta ag Ráth Tó agus ag Ciarán ó mhuintir iarthuaisceart Dhún na nGall! Tá croí Chiaráin i nGaoth Dobhair ach tabharfaidh sé a chroí is a anam do Ráth Tó Dé Domhnaigh le cinntiú go bhfanfaidh Corn Mhic Aogáin ina bhaile nua.

Beidh Cluiche Ceannais Peile na Mí le feiceáil ar TG4 Dé Domhnaigh ó 2.00pm.